Skip to main content

Αποσπάσματα από το προσωπικό της ημερολόγιο.

 

---------------------------------------

 

Δεν πιστεύω σ’ αυτό που πολλοί καλλιτέχνες δηλώνουν, ότι δεν υπάρχει τίποτα πρωτότυπο. Ότι όλα έχουν ειπωθεί. Στο σκοτάδι της γέννησης πολλά ετοιμάζονται που θα τα βρει η καθαρή ματιά της καλλιτεχνικής ανησυχίας και δεν θα πέσουν στην λεγεώνα των χαμένων ευκαιριών του ανθρώπου.

Πολλή μέθη δημιουργικότητας βράζει μέσα στην εικαστική έρευνα της εποχής μας, που είναι αποτέλεσμα απελευθέρωσης, άγρυπνου μυαλού, γνώσης, παρατηρητικότητας, διαίσθησης και έξαρσης.

Ο καλλιτέχνης πρέπει να ξεχνά όσα έχει μάθει και να ντύνει με καινούργια αξιοπρέπεια τις εμπειρίες του. Είναι σαν να προχωρά μέσα στη ζωή φορτισμένος με στατικό ηλεκτρισμό και ότι κι αν αγγίζει να εκπέμπει φως.

Στην τέχνη δεν με ενδιαφέρει η πρωτοπορία, αλλά η εξέλιξη. Ξέρω πολύ καλά ότι δεν δημιουργώ από το τίποτα.

Επιλέγω, ξεσκεπάζω, ανακατεύω, ξανασυνδυάζω.

Συνθέτω υπάρχοντα ήδη πράγματα, ικανότητες και ιδιότητες. Μου αρέσει το μυαλό που γενικεύει και το μάτι που στέκεται στις μηδαμινές λεπτομέρειες.

Δεν γνωρίζω τίποτα για τον προσανατολισμό μου, γιατί για μένα η καλλιτεχνική δημιουργία είναι ένα είδος μετατρεπόμενης ενέργειας.

 

---------------------------------------

 

Η μοντέρνα ζωγραφική είναι πολύ πιο δύσκολη, γιατί είναι διανοητική άσκηση. Προσφέρει βέβαια και μια αισθητική χαρά που για μένα είναι ανεξήγητη. Δεν μπορώ δηλαδή να εξηγήσω την ικανοποίηση που αισθάνεται κάποιος βλέποντας για παράδειγμα τρεις γραμμές. Είναι κάτι άπιαστο.

 

---------------------------------------

 

Αφού όλα μας προδίδουν, η μόνη που θα μας στηρίξει είναι η τέχνη. Η τέχνη είναι η ελπίδα, τα άλλα έρχονται και παρέρχονται.

 

---------------------------------------

 

Η φύση δεν αποκαλύπτει όλα τα μυστικά της… το ίδιο και η τέχνη.

 

---------------------------------------


 

Από την ώρα που αρχίζεις να εξηγείς ένα έργο, αρχίζει να χάνεται και το βαθύ νόημά του.

 

---------------------------------------

 

Η γνώση της αλήθειας δεν είναι για την πλειοψηφία.

 

---------------------------------------


 

Γνώση δεν σημαίνει δίπλωμα. Μια σοβαρή μαθητεία, πολλή ανησυχία, έρευνα και επίγνωση της παγκόσμιας εικαστικής παράδοσης, συνθέτουν νομίζω τις σημερινές προϋποθέσεις, χωρίς να παραβλέπουμε το ένστικτο, τον δημιουργικό σύντροφο της γνώσης, που θα παίξει τον ρόλο στις μεγάλες στιγμές.


 

---------------------------------------

 

Τα λόγια… γαλάζιοι ουρανοί… χρυσαφιές ανταύγειες… το κάλος… και άλλα, δεν αφορούν συναισθήματα. Συμπαθητική σαν αποτέλεσμα ηθικών αισθητικών αξιών, εκφράζουν προσωπικές γνώμες και δεν έχουν σχέση με την αντικειμενική αξία του έργου.

 

---------------------------------------

 

Δυσκολεύομαι να δονούμαι σε κατάσταση ομοθυμίας. Περιμένω κάτι άλλο. Μια σεισμική δόνηση που έρχεται από μακρυά.

 

---------------------------------------

 

Στη θέση του καλλιτέχνη – θεότητα πρέπει να τοποθετήσουμε τον καλλιτέχνη άνθρωπο. Έτσι θάρθει ο κόσμος κοντά στην τέχνη, έτσι θα βοηθήσουμε με σεμνότητα να καταλάβει πόσο η τέχνη αποτελεί πηγή χαράς, δύναμης και σοφίας και ότι το έργο τέχνης έχει μια εσωτερική αξία, ανεξάρτητα από την αναπαράσταση της φύσης ή της κοινωνίας.

 

---------------------------------------

 

Η τέχνη δεν έχει ούτε μέλλον ούτε παρελθόν. Για τούτο η αρχαία ελληνική τέχνη είναι πιο ζωντανή σήμερα από χθες. Δεν ξέρουμε τι είναι για να σας την αποκαλύψουμε. Είναι σαν την ερωτική πράξη. Κάτι άπιαστο.

Η τέχνη πρέπει να είναι μια διαρκής ανταρσία, γιατί αλλιώς δεν θα είχε να προσφέρει τίποτα ικανοποιώντας απλώς όλα τα γούστα. Η πραγματική τέχνη δεν ακολουθεί τις απαιτήσεις του κοινού. Πρωτοστατεί στη δημιουργία νέων κατευθύνσεων. Είναι απαλλαγμένη από την μίμηση, τη μανία να αρέσει και από τα γλυκερά φτηνά στοιχεία. Προχωρεί με γνώση τολμηρότερη και σοβαρότερη, δίνοντας έργα με δύναμη και με αντίληψη που τείνει να εξυψωθεί ως τη δημιουργία.

Στον τόπο μας υπάρχει μια αντιπάθεια για οτιδήποτε έντεχνο. Λιβανίζονται οι ασπούδαχτοι, οι παρθένοι. Το σλόγκαν του συρμού “επιστροφή στις ρίζες” δίνει και παίρνει. Σκεφθείτε τι θα γινόταν αν ένα δένδρο αντί να ανέβει ψηλά, γύριζε στις ρίζες του. Αν προσθέσουμε τώρα και τον έντονο λαϊκισμό που επικρατεί, η κατάσταση είναι θλιβερή...

 

---------------------------------------

 

Ο μεγαλόπνοος πρέπει να είναι πανανθρώπινος, όχι ενοριακός και συνοικιακός.

 

---------------------------------------

 

Η τέχνη αποτελεί προνομιούχο όργανο για την κατανόηση της ζωής.

Ευρισκόμενη μεταξύ γνώσης και πράξης επιτρέπει στη ζωή να αυτοαποκαλύπτεται.

Είναι ο πυρήνας των νέων εξελίξεων της αισθητικής που χαρακτηρίζουν το σύγχρονο κόσμο.

 

---------------------------------------

 

Μόνο η αφαίρεση δεν αρκεί να εξαλήψει το νατουραλιστικό στοιχείο από τον πίνακα. Η γραμμή και το χρώμα πρέπει να συνδυάζονται διαφορετικά απ’ ότι στη φύση.

 

---------------------------------------

 

Το διαφορετικό εξοντώνεται.

Η φαντασίωση και η πραγματικότητα είναι συχνά αδιαχώριστες.

 

---------------------------------------

 

Για πολλά χρόνια νόμιζα ότι ένα ανοιχτό στόμα λέει πολλά… τώρα πιστεύω ότι ένα κλειστό στόμα λέει πολύ περισσότερα.

 

---------------------------------------

 

Στα νέα δεδομένα της κοινωνίας ο καλλιτέχνης είναι ένας φύλακας της μνήμης και διερωτάται για την αλήθεια.

 

---------------------------------------

 

Ας μη γελιόμαστε… αγνοί Θεόφιλοι δεν υπάρχουν πια. Πονηροί πολλοί. Ο λαϊκισμός είναι μια επιδημία ύπνωσης, πολλά σκαλιά κάτω από τη λαϊκή τέχνη και παράδοση...

 

---------------------------------------

 

Η εσωτερική δύναμη είναι ανώτερη από την τελειοποίηση της μορφής.

 

---------------------------------------

 

Βρίσκω ανώφελο να μιμηθώ ένα αντικείμενο…

ανάγνωση της πρώτης δημοτικού…

ζητώ τρόπους να βασανιστώ...

 

---------------------------------------

 

(Και ενα ποίημα)

 

Ερωτικό

 

Έλα, να σβύσουμε κι οι δυο

μαζί απόψε

την κάθε μας σκέψη μέσα

απ’ το μυαλό.

Έλα, το δρόμο των συλλογισμών

σου κόψε

και ξέχασε και το καλό και το κακό.


 

Και στη σιωπή τη σκοτεινή,

άσε να γύρει

ο πόθος στ’ ασυγκράτητο κορμί.

Απ’ τον πιστό να σε κεράσει

απ’ το ποτήρι

εκείνο των θεών να φύγουν οι καημοί.


 

Άσε να σβύσουμε κι οι δυο

μεσ’ το σκοτάδι,

να μην υπάρχουν ούτε ψυχή

ούτε μυαλό

τα μάτια ασ’ τα να κλείνουν

μ’ ένα χάδι.

Να πάμε απρόσκλητοι σ’ ένα

άγνωστο γυαλό.

 

---------------------------------------

 

Μια συνέντευξη.